Hastalığa ya da Belirtilere Yönelik Işın Tedavisi

Tümörlere karşı ışın tedavisinin iki ayrı amacı olabilir: Doğrudan tümöre yöne­len, yani tümörün bütünüyle ortadan kaldırılmasını amaçlayan ya da yalnızca belirtilerin hafifletilmesini ve hastanın yaşamını uzatmayı amaçlayan tedavi. Amaç tümörü ortadan kaldırmaksa, tanının kesinleşmesi, ışınlanacak kütlenin saptanması, teknik aygıtların ve ışınlana­cak bölgenin, uygulanacak dozun, ışını­mın yayılacağı alanın ve sürenin seçimi son derece önemlidir.Bu noktalar tümö­rün tedavisi ve ağır komplikasyonların engellenmesi açısından belirleyici özel­liktedir.

Tıpta tümörleri inceleyen bilim dalı onkoloji olarak bilinir. Onkolojideki genel kural ışın tedavisi için de geçerli­dir: Tedavinin başlangıç aşamasında, de­ğerlendirmede ya da teknik olarak teda­vinin uygulanmasında yapılacak hata, kesin olarak tedavinin sonunu belirler. Tedavide, eldeki veriler değerlendirile­rek tümörü kökten yok edecek yol temel alınmalı, ışınım dozu ve ışınlanan bölge­nin genişliği bu kurala göre belirlenmeli­dir.

Olguların büyük bölümünde uygu­lanması gereken dozlar, sağlam dokuların ışınıma olan direnç sınırına göre se­çilir ve tedavi aralığı oldukça dardır. Bu nedenle, elde bulunan her türlü teknik olanağa başvurulmalı ve her keresinde daha uygun teknik çözümler aranmalı­dır.

Işın tedavisi en etkili tedavi yöntem­lerinden biridir ve bazen cerrahi girişim ya da ilaç tedavisinden önce düşünüle­cek bir seçenek oluşturur. En uygun te­davi aracının seçiminde işlevsel ve este­tik koşulların yanı sıra psikolojik durum da göz önüne alınmalıdır.

Tedavi amaçlı uygulamalar arasında önleyici ya da koruyucu ışın tedavisi de sayılabilir. Amaç tümörden geriye bir iz kalmasa bile, gizli ve belirti vermeyen yayılımların olabileceği kabul edilen bölgelerin ışınlanmasıdır. Tedavi bu du­rumda da kökten uygulama ölçütlerine göre sürdürülmelidir.

Önleyici ışın tedavisinin bazı kulla­nım alanları aşağıda sıralanmıştır:

• Meme kanserlerinde tümörün sınırlı biçimde çıkarılmasından sonra geride kalan dokunun ışınlanması.

• Birincil tümöre yapılan cerrrahi giri­şim ve/ya da ışın tedavisinden sonra, sağlıklı görünen bölgesel lenf bezlerine yapılan ışın tedavisi (üst solunum-sindirim yolları, erbezi ve yumurtalık kanserleri).

• Kötü huylu lenfomun kesin yerleşimi­nin saptanamadığı durumlarda lenf bez­leri, dalak ve beynin ışınlanması.

• Bölgesel olarak oldukça ilerlemiş ve bölgesel yineleme tehlikesi yüksek olan tümörlerde tümörün tümüyle çıkarılmasından sonra yapılan ışın tedavisi.