tedavisi, belirtileri, Hakkında Bilgi, Nedir

İskelet Sistemi Hastalıkları

Kemikleriniz ile kas, kiriş ve bağlardan oluşan bir ağ, ağırlığınızı bir dizi etkinliklerle desteklemek üzere tasarlanmıştır. Mekaniksel ya da bağışıklıkla ilgili etmenler sorun yarattığında, uzun süreli hasarları en­gellemek için bu sorunlar bilinmeli ve tedavi edilmelidir.

Bedeniniz, sizin bilinçli çabanızı gerek­tirmeden bir dizi hareketi yapabilir. Be­beklikte dokunmak için uzanmayı ve ardın­dan kavramayı öğrendiniz. Kemikleriniz güçlendikçe, ayağa kalkmayı, sürünmeyi ve ardından yürümeyi becerdiniz. Bütün bu ey­lemleri olası kılan, her biri belirli bir uzvun gereksinimini karşılayan bir dizi eklemdir.
Beyin mesajları gönderir ve el ve ayak par­maklarınız, kol ve bacaklarınız hareket eder ve böylece yazabilir, yürüyebilir ya da merdi­ven çıkabilirsiniz; omuz ya da ayak bilekleri­nizi yuvarlayabilirsiniz; ayak parmaklarınıza dokunmak için eğilebilirsiniz; bir çocuğu ya da alışveriş sepetini kaldırabilirsiniz. Kadının yaşam biçimi eklem ağrılarıyla tehlikeye gire­bilir. Bedenin doğru duruşuna gerekli özeni ve dikkati göstermeden uzun süre masa ya da bilgisayar başında oturmak, sırt, boyun, el bileği ya da dirseklerde kronik sorunlara yol açabilir. Bebek, çocuk, bavul ya da tıkış tıkış doldurulmuş çanta gibi ağır yükler taşımak (yüksek topuklu ayakkabıların bedeninizi ile­riye kaydırarak omurganın dengesini bozması gibi) kasları zorlayabilir ve omurganız üzerin­de aşırı baskı oluşturabilir.

Büyüyen bebek yüzünden, hamilelikte bedeninizin ağırlık merkezi değişir. Düzgün durabilmek için sırt kaslarınızın daha çok çalışması gerekir ve bu, (doğuma hazırlık yap­mak için gevşemiş) bağ denen güçlü kolajen lifleri üzerindeki baskıyı artırır. Bu, gebe ka­dını sırt ağrılarının etkisine de açık kılar.

Kaslar ve hareket
Kadın beden ağırlığının yüzde 23’ünü oluşturan kaslar, en büyük eklemlerle (yük ya da ağırlık taşıyan eklemler denir) çalışarak günlük hareketleri olanaklı kılar. Kasların iyi çalışması için oksijene gereksinim vardır. Be­dene biçim veren ve kemiklere bağlanan iske­let kasları, uyarılma ve egzersiz eksikliğinden dolayı gevşerse, hareketleriniz zorlaşır. Aşırı yük taşımak da kas ve iskelet sorunlarına eği­limli olmanıza yol açabilir.

EGZERSİZ VE GÜVENLİK
Kaslar ne kadar çok kullanılırsa o kadar iyi çalışır; dolayısıyla, koruyucu tıp, düzenli ve dengeli egzersize önem vermektedir. Otobüsü yakalamak için koşmak, aerobik seansından önce ısınmamak ya da hafta sonu spor karşılaşması yapmak gibi hazırlıksız yapılan etkinlikler, kas çekmesi ya da bağ zedelen­mesi gibi zararlar verebilir.
Özellikle diz kolay incinir. Dizi destekle­yen dört bağ ve 13 kas vardır. Dizdeki kıkırdak bir spor kazası ardından ya da zamanla oluşan aşınmadan yıpranabilir. Bazen bağlar ya da dizi destekleyen dokular yırtılabilir ya da zarar görebilir. Bu durumda fizyoterapi ve belki ameliyat gerekebilir.

AĞRI VEREN MESLEKLER
Lifli dokudaki küçük, içi sıvıyla dolu torbalar olan burslar, eklemleri sürtünmeye karşı ko­rur. Bunlar ters hareketlerden kaynaklanan uzun süreli baskı sonucu iltihaplanabilir (bursit denen durum). En yaygın belirti diz, dirsek ya da omuzda ağrıdır. Yinelenen belirli ey­lemler de eklem ağrısına yol açabilir. Özel­likle tenis oynayanlarda görülen kol ağrısı, önkolun sürekli olarak dönmesi, dirsek ek­lemine yakın önkol kirişlerinde iltihaplanmaya neden olur. Uzun süre el tornavidası kullan­mak da aynı sonucu doğurur. Tedavisi için NSAİÎ (s. 81) (nonsteroid antiinflamatuar ilaç­lar) verilebilir ve bazen hidrokortizon iğnesi kullanılabilir.

ALIŞILMADIK DURUMLAR
Kadınlar eklem ve kas ağrısına neden olabi­lecek kimi hareketi engelleyici rahatsızlıklara karşı duyarlıdır. Elli yaşından sonra ortaya çı­kabilen (çok sayıda kas ve eklemde ağrıya neden olan) romatizmal polimiyalji (PMR)
hastalığının bilinen bir nedeni yoktur. Belirtiler arasında boyunda, omuzlarda ve kalçada sert­lik ve ağrı ile ellerde şişme ve ağrı sayılabilir. Çoğu PMR vakasında kan testleri, eritrosit tortulaşma oranında (erytrocyte sedimentation rate-ESR) artış olduğunu gösterir ve bu ilti­haplanma olduğunu gösterir.

Tedavide kortiko^teroidler kullanılır; genel­likle günlük 5 üe 20 mğ prednizon verilir. Çoğu kişi tedaviyi ilk iki yıl içinde bıraksa da, rahat­sızlık aylarca hatta yıllarca sürebilir. Ancak belirtiler yeniden görülebilir ve bazı kişilerde ilgili bir rahatsızlık olan dev hücre arter iltihabı ortaya çıkabilir. Belirtiler baş ağrısı, çenede ağrı ve görme sorunlarıdır. Görme hasan oluşma­ması için acil doktor yardımı gerekir.

20, 50 ve 60’lı yaşlardaki kadınlar, eklem ya da kasları etkileyen doğuştan gelen iki bağışıklık rahatsızlığına karşı, aynı yaşlardaki erkeklere oranla iki kat daha fazla hedef olur­lar. Dermatomiyozit ve polimiyozit kol ve uyluk kaslarını hedef alarak iltihaplanma ve genel güç kaybına neden olur. Belirtiler ara­sında, kolu baş seviyesinin üzerine kaldır­makta, saç taramakta ve merdiven çıkmakta güçlük sayılabilir. Tanı, kan testleri ve kas ve kas biyopsisindeki elektrik etkinliğini kay­deden eloktromiyografi (EMG) ile konur. Kas testi ve biyopsi için etkilenen alanı belirle­mek amacıyla manyetik rezonans görüntüle­mesi (MRI) kullanılabilir. Tedavi yüksek doz­da kortikosteroitler ve metotreksat gibi anti­kor oluşmasını önleyici ilaçlarla gerçekleştirilir.

Dikkat
Eklem çevresindeki dokular su topladığında, ayak bileklerinde şişme olur. Uzun süre oturdu­ğunuzda (uçak yolculu­ğunda olduğu gibi) gö­rülür. 24 saat içinde dü­zelme olmazsa (bacak toplardamarlarındakî bir sorunun ya da bir böb­rek veya kalp hastalı­ğının habercisi olabilir) doktorunuza başvurun. Gebe kadınlarda ayak bi­leğindeki şişme, preeklampsi denen ciddi bir rahatsızlığı gösterebilir. Parmağınızı şişmiş böl­geye bastırdığınızda çu­kurluk kalırsa, hemen yardım isteyin.

OLASI SORUNLAR
Eklemi çevreleyen yen biçimindeki kıkırdak kapsülü çıkıkları engel­lerken, kıkırdak diskleri darbe emici olarak ça­lışır. Zamanla oluşan yıpranma kıkırdağın zayıflamasına neden olur, kemikler birbirine sürter ve oluşan basarı onarmaya çalışan beden osteofit denen yeni kemik oluşumunu sağlar. Otoimmün hastalıklarda eklem sıvısı ve zarı iltihapla­nır ve kıkırdak hasarı oluşur.

EKLEMLERİN ÇALIŞMA BİÇİMİ
Omuz ve kalçadaki yuvarlak/küresel eklemler, artık maddelerle mikroorganizmaları dışarı atan hücreler içeren eklem sıvısı tarafından hareketli kılınır. Menteşe eklemler dirseklerin, parmakların ve dizlerin hareket etmesini sağlar. El ve ayak bilekleriyle omurgadaki eklemler kayar. Omurganın üstünde bir mil ekleminde yer alan baş, dönebilir ve eğilebilir.

ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ

Güncel Konular