Oksijen Tedavisi Türleri

Yaşamın sürmesi için oksijen vazgeçilmez bir önem taşır. Oksijen kullanımı birçok hastalığın tedavisinde sonucu belirler ve birçoğunda da yardımcı işlev görür.

Kimyasal simgesi O2 olan oksijen soluduğumuz havada bulunan bir gaz­dır. Solunan hava yüzde 21 oranında ok­sijen, yüzde 79 oranında da azot ve eser gazlardan oluşur. Yeryüzünde oksijenin ortaya çıkışı yüzlerce milyon yıl önceye değin iner.

Bu süreç fotosentez yetene­ğine sahip ilk bitki hücresinin ortaya çıkmasıyla başlamıştır. Halen dünya at­mosferinde bulunan oksijen yoğunluğu, fotosentez sayesinde dengeye kavuşan uzun bir biyokimyasal sürecin sonucu­dur.

Atmosferdeki oksijen düzeyinin art­ması canlıların evrimini iki ayrı doğrul­tuda yönlendirmiştir. Böylelikle bazı or­ganizmalar oksijene bağımlı enerji üre­ten sistemler geliştirirken (örn. insan) bazıları oksijenden başka enerji kaynak­larını kullanan sistemlere doğru yönel­miştir (örn. anaerob bakteriler).

Oksijen Neye Yarar

İnsanda hücrenin yaşamsal süreçleri için gerekli enerjinin üretiminde oksijen vaz­geçilmez bir yer tutar.
Oksijen vücuda solunum yoluyla gi­rer, akciğerlerde hava keseciği ile kılcal damarlar arasındaki zara ulaşır ve ardın­dan kanla temasa girer.

Küçük bir bölü­mü dolaysız olarak kanda erirken, bü­yük bölümü alyuvarlarda bulunan he­moglobin adlı proteine bağlanarak taşı­nır. Dolaşım sistemi aracılığıyla bütün dokulara ulaşır; dokularda açığa çıkarak hücresel metabolik süreçlerde kullanıma hazır hale gelir.

İnsan vücudundaki oksijen miktarı, aralığı pek dar olan sabit değerler ara­sında değişir. Bu gereksinimi karşılaya­bilmek için, dolaşım ve solunum sistem­leri karmaşık fizyolojik mekanizmalara göre çalışır. Bu mekanizmaların eşgüdü­mü, solunum ritmini ve akciğerlerdeki kan akım hızını yöneten sinirsel merkez­lerce sağlanır. Dokulara ulaşan oksijen miktarını azaltan herhangi bir durum hipoksi (oksijen yetersizliği) adı veri­len bir duruma yol açar. Süre uzadıkça hipoksinin yol açabileceği sonuçlar da ağırlaşır.

Hipoksi gerek normal solu­num sürecini bozan çevresel etkenler, gerek kana oksijen taşınmasını engelle­yen olaylar sonucunda ortaya çıkabilir. Vücuda ya da dokulara yetersiz oksijen ulaşması hangi nedenden kaynaklanırsa kaynaklansın, hastaya hava ya da doğ­rudan oksijen solutmak yararlıdır. Bu girişime oksijen tedavisi denir.

Oksijen tedavisi normobarik (normal basınçlı) ya da hiperbarik (yüksek basınçlı) ola­bilir. Normobarik tedavide hasta çevre basıncında, başka bir deyişle hava solur gibi oksijen solur. Buna karşılık hiper­barik oksijen tedavisinde, bu gaz yük­sek basınçlı odada, yani normal atmos­fer basıncının üzerindeki bir basınçta solunur.