Organ Nakli Kararı İçin Klinik Veriler

Bir ya da birden fazla organın kadavradan alınmasına beyin ölümü gerçekleştikten sonra izin verilir. Ölüm kararının verilebilmesi için gerekli klinik veriler şunlardır:

• Derin koma ile birlikte aşağıdaki durumların bulunması:

– Reflekslerin kaybolması;

– Gözbebeklerinin genişlemesi, kornea refleksinin ve gözbebeklerinin ışığa yanıtının kaybolması;

• Yapay solunumun iki dakika boyunca kesilmesinden sonra kendili­ğinden solunumun başlamaması;

• Beynin elektriksel etkinliğinin kaybolması (elektroansefalografide “düz çizgi” görülmesi). Yukarıdaki durumlar:

– Kısa aralıklarla ölçülmeli ve kontrol edilmeli, beynin elektriksel et­kinliği için bu işlem sürekli yapılmalıdır;

– Merkez sinir sistemini baskılayan bir ilaç verilmemiş olmasma kar­şın en az 24 saat herhangi bir değişiklik göstermemeli, beyinde bir elektriksel etkinlik kaydedilmemiş olmalıdır.

Genel eğilim ölüm kararının bir hekimler kurulu tarafından onaylan­ması, kurulda bir kardiyolog bir de elektroensefalografi uzmanı bu­lunması doğrultusundadır. Aynca ölünün organlarını alan ve nakli uy­gulayan hekimler ile ölümü onaylayan hekimler farklı kişiler olmalı­dır.

Kişinin sağlığında organ vermeye karşı olması durumunda bu kişiden organ alınamaz. Öldüğü sırada evli olduğu eşinin, eşi yoksa 18 yaşın­dan büyük çocuklarının, o da yoksa anne babasının organ naklini iste­memesi ya da izin verdiklerini belirten belgeyi imzalamaması da bu kişiden organ alınmasına engeldir.

Günümüzde kesinlikle alınamayan beyin ve ekleri, eşey bezleri (erbezi ve yumurtalık) ve üreme organları dışındaki bütün organlar alınıp kullanılabilmektedir.

Yaşayan vericilerden ise yalnız bir böbrek alınabilir. Bağış para karşı­lığında olamaz ve yetkili yargı makamının ya da en yakın nakil mer­kezinin iznini gerektirir.

Yasalara göre kalbi henüz çalışmakta, ama beyin işlevleri tümüyle ve kesinlikle durmuş olan kişiler de ölü kabul edilir. Bu durum toplumda bir karmaşa yaratmaktadır.

Otopsi kalbin durmuş ve öldüğünden ke­sinlikle emin olunan kişi üzerinde yapılırken, organ vericisi olabilmek için bilimsel açıdan beyin işlevlerinin tümüyle durmuş, ama kalbin henüz atmakta olması gerekir. (Özellikle karaciğer gibi organların canlılığını koruyabilmesi, kan akımının kesilmemiş olmasına bağlı­dır.)

Toplumun henüz kalbi atmakta olan birini ölü kabul edebilmesi oldukça zordur.