Tümörlerde İlaç Tedavisi Seçimi ve Tedavi Yöntemleri

İlaç Tedavisi Seçiminde Rol Oynayan Etkenler:

• Tümörün hücre çoğalmasını durduran ilaçlara genel duyarlılığı,
• Belirli bir tümörün belirli bir ilaca ya da bir ilaç kanşımına duyarlı­lığı,
• İlaca bağlı oluşabilecek ağır toksik etkinin hasta tarafından yenile­bilirle olasılığı.

Tedavinin uygulanacağı tümör evresi:
a) klinik olarak yaygınlaşmış evrede bulunan tümörlerde tek başına kemoterapi,
b) orta evrelerde kemoterapİ ve radyoterapi ya da cenahı tedavi,
c) yüksek riskli grup­larda cerrahi tedavi sonrası önlem kemoterapisi ve/ya da radyoterapi.

İnterferon:

Günümüze değin virüs en­feksiyonlarının tedavisinde kullanılan bir maddedir ve vücutta virüs enfeksiyonu durumunda doğal olarak üre­tilir. Deneylerde yalnızca vi­rüslere karşı değil, tümör hücrelerine karşı da etkili ol­duğu saptanmıştır.

Her hay­vanda özel yapıda olan bir maddedir; bu nedenle insan tedavisinde insan kaynaklı interferonun kullanılması ge­rekir. Otuz yılı aşkın süredir varlığının bilinmesine karşın üretilmesi ve saflaştrılmasında karşılaşılan belirgin zorluklar klinikte yaygın olarak kullanılmasını engellemiştir.

Bugün bu sorunlar madde­nin tümüyle yapay olarak ya da bakteri kültürlerinin kullanılması yo­luyla yan sentetik olarak elde edilebilmesi nedeniyle görece de olsa aşılmıştır. İnterferonun bazı insan tümörlerinin (foliküler lenforn, miyelom, melanom, meme kanseri) ileri evrelerinde nesnel gerilemeyi sağlayabileceğini kanıtlayan bazı klinik veriler vardır. Gene de bu ge­rilemeler her zaman kısmi ve kısa süreli olmaktadır. Bu nedenle inter­feron tedavisi henüz deneme aşamasında olan bir tedavi yöntemidir. Klinik onkoloji alanında bağışıklık sistemini uyaran bu madde Herpes Zoster ve sitomegalovirüs enfeksiyonlarının sıklığını azaltmakta daha etkilidir.

înterferon kas içi, damar içi ve yerel olarak uygulanabilir. Bu yollar­dan kas içi, klinik deneyimlere dayanılarak yeğlenen yoldur. Doz ve tedavi süresi kesin olarak saptanabilmiş değildir. Kişinin ilaca taham­mülünün saptanması amacıyla en düşük dozlarla başlanması ve teda­vinin ilk haftasından sonra dozun giderek artırılması önerilir.

İnterferon tedavisinin başlıca komplikasyonlan ateş, iştahsızlık, güç­süzlük, bulantı, kusma, akyuvar ve trombosit sayısında azalma, kan­sızlık, karaciğerde toksik etkiler, yüksek tansiyon, baş ağrısı ve zihin­sel bulanıklıktır. Ateş en sık görülen yan etkilerden biridir ve madde­nin tam olarak saflaştırılamamış olmasına bağlıdır. Saflaştırma tek­niklerinin duyarlılıkla geliştirilmesiyle bu durumun giderileceği düşü­nülebilir.

Hipertermi:

Oldukça ilgi çekici görünen bir yöntemdir ve tümörlerin sağlıklı do­kulara göre ısıya duyarlılıklarının daha farklı olmasından kaynaklanır. Hayvan deneylerinde ısının vücutta çeşitli etkileri olduğu gösterilmiş­tir. Bu etkileri ortaya çıkarmak için değişik yollar vardır. Kısaca, kul­lanılan temel teknikler ultrason (sesüstü) ve yüksek frekanslı elektrik dalgalandır. Tümör dokusunu besleyen kanın dışarıda ısıtılması gibi yöntemler de vardır, işleyiş mekanizmalarından birine göre, tümörde kan dolaşımı normal dokulara göre daha azdır; böylece tümör dokula­rının ısıyı azaltma kapasitesi normal dokulara göre daha düşüktür.

Normal dokular ısıtıldığında ısıyı yüksek bir hızla emer; damarlar ge­nişler, deri kızarır. Kan damarları, bazı tümörlerde olduğu gibi yeter­sizse, doku ısıyı yeterince emme yeteneğinden yoksundur. Tümör hücreleri, tümörün ısısı 43°C’nin üzerine çıktığında ölür. Tümörü bu sıcaklıkta, vücudun geride kalan sağlam dokularını ise normal sıcaklı­ğında tutmak çok zor değildir (insan vücudu ateşli durumlarda olduğu gibi 41°C’ye kadarki sıcaklıklara oldukça iyi dayanır. Böyle yüksek bir sıcaklığın yalnızca sınırlı bir bölgeye uygulanması ise çok kolay­dır). Hipertermi ayrıca tümör hücrelerinin radyoterapiye duyarlılığını da artırır.

Klinikte radyoterapinin kısa zamanlı hipertermiyle eşza­manlı olarak uygulanmasıyla sağlam doku az, tümör dokusu ise çok hasar görür.

Aynca hipertermi tümörün özellikle adriyamisin, bleomisin gibi bazı tümör karşıtı ilaçlara olan duyarlılığını da artırır. Bu nedenle başka yöntemlerle tedavi olanağı kalmamış ya da radyoterapiye dirençli bazı tümörlerde, klinik açıdan oldukça ilginç görünen çok sayıda sonuç el­de edilmiştir ve bu olgularda hipertermi bir umut ışığı oluşturmakta­dır. Yeni olan her yöntem gibi bu yöntem ve kullanım alanlarına iliş­kin bilgi kısıtlı olduğundan uzun süre beklemek gerekecektir.