Siroz

Siroz ya da kronik karaciğer iflası, karaciğerde geri dönüşü olmayan sakatlıklara veya yaralanmalara sebep olabilir. Kronik karaciğer iflasının ilerlemesi, akut karaciğer iflasından daha yavaş olsa da dış görünümü daha kötüdür.

Karaciğer hücreleri yavaşça zarar görür ve böylece karaciğer de yavaşça işlevsiz hale gelir. Albümin ve kanı pıhtılaştıran etmenler gibi karaciğerin ürettiği ana maddeler yavaşça azalır ve toksik maddeler normal olarak toksik olmayan maddelere dönüşerek karaciğer tarafından çoğaltılır. Yaralanmaların karaciğerdeki kan akışını engellemesiyle portal hipertansiyon (ana karaciğer damarında basıncın artması) ve sindirim sisteminde kanamalar meydana gelir.
Karaciğerdeki siroz bir çok nedenle ortaya çıkabilir. Amerika’da ve Avrupa’da genellikle yüksek alkol kullanımından dolayı siroz vakaları görülür.

Alkolden kaynaklanan karaciğer hastalığı, karaciğer hücrelerindeki yağ oranının artmasıyla oluşur. Bu hücrelerin ölümlerinin aşamalar halinde ilerlemesi, alkolden kaynaklanan karaciğer iltihabına 5, ve yaralara sebep olur.

Karaciğerde hasara neden olan alkol oranı, insandan insana değişir. Genelde, günlük olarak alınan az miktardaki alkol kadınlarda ve ardından erkeklerde siroza neden olabilir.

Karaciğere zarar verecek çeşitli hastalıklardan dolayı oluşan iltihaplanmalar ve yaralanmalar da siroza neden olabilir. Bunlardan bazdan; kronik virüssel hepatit, genellikle tropit bölgelerde bulunan mikroorganizmalardan (bakteri, parazit) kaynaklanan kronik karaciğer iflası (virüslerden değişiktirler), bazı kalıtsal hastalıklar Wilson hastalığı, hemokromatoz vücudun fazla demir emmesinden oluşur, antitripsin yetmezliği)

Daha nadir olarak otoimnün hastalıklar (bağışıklık sisteminin safra kanallarına, karaciğer hücrelerine ya da safrayı karaciğerden bağırsaklara taşıyan kanallara saldırmasıdır.) siroza sebep olur,
Bazı ilaçlara karşı gelişen nadir alerjik reaksiyonlar da siroza neden olabilir. (Doğum kontrol haplan, izoniyazid ve metildopa). Bazı insanlarda ise, neden olan etmenler hiç belirlenememiştir.

SEMPTOMLAR
Kronik karaciğer iflasında seneler boyunca belirtiler gözlenemezken karaciğer giderek etkisiz hale gelir, aşamalı olarak yaralanır ve bu yaralanmalardan dolayı etkisiz hale gelir.

Genel belirtiler;yorgunluk, güçsüzlük, iştahsızlıktan ve kilo kaybından meydana gelen bitkinliktir. Hafif sarılık da belirtiler arasındadır. Kolay kanama ve morarmanın nedeni, proteinlerin ihtiyaç duyduğu pıhtı kanın elverişli miktarda üretilmemiş olmasıdır.

Toksinlerin artmasından dolayı deriniz kaşınabilir. Karaciğer tarafından temizlenen birçok ilacın etkisine karşı, daha hassaslaşabilirsiniz. Toksinler birikmeye başlar ve akli değişikliklere sebep olur.

Hastalığın ilerleyen evrelerinde, sanlığa bağlı sararmalar veya safra taşlan meydana gelebilir. Ayrıca karaciğerin ana damarında, yara oluşumundan dolayı vuku bulan yüksek basınç (kapı toplardamar), yemek borusundaki ve midedeki damarların şişmesine sebep olur. Varis diye adlandırılan bu şişmiş damarlar, hayatı tehdit edecek biçimde patlamaya elverişli olabilir ve kırılganlaşabilir.

Albümin (karaciğer tarafından üretilen ana protein) düzeyinin kanda düşmesiyle, kandaki sıvılar bazı dokulara doğru sızar ve özellikle bacaklarda şişmelere neden olur.

Düşük albumin seviyesi ve yüksek kapı damarı basıncı sebebiyle, sıvı birikimi karın bölgesinde toplanır ve genişlemeye sebep olur.Kanın bölgesindeki bu sıvı birikimi (kanın iltihabı) , kan dolaşımında bulunan bakterilerin dağılımıyla enfekte bir hal alır ve yaşamı tehdit edici bir durum yaratır. Kaslar büzülmeye başlar ve kollarla uyluklar incelir.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Doktorlar, hastalık belirtilerine ve fiziksel incelemelere göre teşhisi oluştururlar. İştahsızlık, mide bulantısı ve bazı fiziksel düzensizlikler bu belirtileri oluşturur. Sirozun ilk evrelerinde sadece karaciğer genişler; ama ilerleyen evrelerde karaciğer daralmış ve yumrulaşmış bir hal alır. Doktorlar, karaciğerin şeklini ve boyutunu fiziksel incelemelerle saptarlar.

Bu tip incelemelerde, karaciğer iflasının altında yatan nedenler; sarılık, deri üstünde örümcek gibi duran ince kan damarları ve kontrol altına alınamayan el titremeleri gibi ipuçlarıyla ortaya çıkarılabilir.

Kan testleri, karaciğerin yeterli oranlarda ana maddeleri üretemediğini, toksinlerin (amonyak gibi) kan değerlerinde artış gösterdiğini veya safra kanallarının yaralar nedeniyle tıkandığını ortaya çıkartır. Bu da, kronik karaciğer yetmezliği teşhisinin ilave bir kuvvetli delilini teşkil eder.

Sirozun teşhisi, karaciğerin görüntülenmesiyle de oluşabilir, Sirozu teşhis etmede, biyopsi yöntemine de başvuralabilir.

Karaciğerin zarar görmesi halinde, geri dönüşü mümkün olmaz. Ama diğer sakatlanmalar önlenebilir. Hastalığa sebep olan unsurları ortadan kaldırmak tedaviye yardımcı olur; örneğin alkolü bırakmak gibi.

Diğer tedaviler, belirtileri azaltmak ve durumu güçleştiren etmenleri azaltmaya yönelik uygulanır. Doktorunuz size, vücutta suyun tutulmasını azaltmak amacıyla, idrar sökücü önerebilir veya toksik maddelerin kalın bağırsaktan atılmasını hızlandırmak için müshil tavsiye edebilir. Bu tedavi yöntemleri işe yaramazsa, karaciğer nakline ihtiyaç duyulabilir.