Hazım ve Hazımsızlık

Sindirim, besin maddelerinin en basit yapı taşlarına kadar parçalanması ve kana geç­mesi yani emilmesi demektir. Sindirim, ağızda tükürük bezlerinin salgıladığı pityalin denen fermentin nişastayı maltoza çevir­mesi ile başlar. Mideden salgılanan pepsin proteinleri sulandırarak pepton ve aminoasitlere kadar parçalar. Bu parçalan­ma gene midenin salgıladığı hidroklörür asidinin yardımıyla olabilmektedir.

Mide asidinin az olması (hipûasidite) halinde pepsinin salgılanması ve aktivitesi de azal­maktadır.
Mide salgısında pepsinden başka (katepsin, labferment, lipaz, amilaz, proteaz, intrensek faktör vb.) bulunmuştur.

Son zamanlarda barsaktaki gıda çeşitle­rine göre barsak bezleri tarafından salgı­lanan birçok hormonun sindirim fonksiyo­nunda rol oynadığı anlaşılmıştır. Ayrıca vagus sinirinin uyarısı ile pilor mu­kozası bezlerinden gastrin hormonu, ducdenumdan ise sekretin hormonu salgılanır ve kana geçerek sindirim fonksiyonunu düzenlerler. Pankreas dış salgısı, sindirim kanalının en önemli salgısıdir. Çünkü pankreas salgı­sında bütün besinleri sindirebilecek olan tripsin, amilaz, lipaz gibi fermentler var­dır.

Safra kesesinden barsağa dökülen safra­nın yapısındaki safra asitlerinin de sindi­rim olayında yağları parçalamak yönün­den rolü çok büyüktür. Aksi halde yağ sin­dirimi bozulur, yağlar ve yağda eriyen vitaminler (A, D, E, K vitaminleri) emilme­den dışkı ile atılırlar. Bütün bu işlevlerin uygun şekilde olması, sindirimin sağlıklı yapılmasını sağlar. Aksi halde hazımsızlık dediğimiz durum, başka bir deyimle dispepsi meydana gelir.

Hazımsızlıktaki şikâyetleri karında ağrı, şişkinlik, yanma, geğirme, regurgitasyon, bulantı, kusma, ekşime gibi belirtiler şek­linde toplayabiliriz. Peptik ülser, gastrit, pilor stenozu. mide düşüklüğü, mide atonisi gibi organik hastalıkların neden oldu­ğu dispepsilerden başka diğer hastalıkla­rın ve aeorofaji dediğimiz fazla hava yu­tulmasına bağlı olarak meydana gelen ha­zımsızlıklar da vardır.

Hazımsızlık şikâyetlerinin hemen yarısın­dan fazlasını oluşturan dispepsiler ise fonksiyoneldir. Mide veya barsak nörozu grubuna giren bu hastalar bol miktarda hazım fermenti ve antiasit ilaçları almak zorunda kalırlar.

Hazımsızlık ve şişkinlik sebepleri nelerdir?
Dispeçsi yani diğer adıyla hazımsızlık karın bölgenizin biraz üstüne hafif ağrı, erkenden doyma, hafif mide bulantıları ve bölgede fazlaca şişkinlik ve gerginlik olarak ifade edilen bir tür hastalıktır.
Hazımsızlık şikâyetleri oldukça yaygın olan ve nerdeyse herkesin bir dönem hayatında yaşadığı bir rahatsızlıktır.
Asıl sorun bazı insanlarda hazımsızlık sürekli olan bir rahatsızlıktır veya kısa aralıklarla sürekli tekrar eder.

Hazımsızlık rahatsızlığının bazı nedenleri:
• Yemek borunuzda reflü hastalığı var ise sık sık hazımsızlık yaşayabilirsiniz.
• Safra kesesinde problem varsa hazımsızlık şikâyetleriniz artabilir.
• Pankreas hastalığı hazımsızlık rahatsızlığını tetikleyebilir.
• Mide ülseri veya bazı kanser türleri hazımsızlık hastalığı ile belirti gösterebilir.
• Romatizma hastalığı yüzünden romatizma ilaçları kullanıyorsanız bu ilaçlar yan etki olarak hazımsızlığa neden olabilir.
Bunların dışında ülkemizde adından ve varlığından pek bahsedilmese de Helikobakter pylori mikrobunun hazımsızlığa nende olduğu düşünülmektedir. Zira bu mikrobu tedavi ile vücuttan temizledikten sonra hazımsızlık şikâyetlerinin kesildiği görülmüştür.

Hazımsızlık çekenlere bazı öneriler:
• Yemek alışkanlıklarınızı değiştirerek hazımsızlığa kesinlikle neden olduğu bilinen besinlerin yemek listenizden çıkarın.
• Yağ oranı yüksek besinlerden uzak durun.
• Akşam en geç 8 den sonra yemek yemeyin.
• Spor alışkanlığınız var ise asla spor öncesi karnınızı doyurmayın.
• Sigara kullanıyorsanız bırakın veya azaltın.
• Alkolden kesinlikle uzak durun, özellikle aksamları alkol asla tüketmeyin.